Verslag themabijeenkomst; Hoe komen we tot effectievere mantelzorgondersteuning?
Mantelzorgers van mensen met dementie komen een groot aantal uitdagingen tegen in de zorg voor een naaste met dementie. Twee van deze uitdagingen, respijtzorg en morele dilemma’s bij het maken van keuzes voor zorg en ondersteuning, staan centraal tijdens de themabijeenkomst die het Deltaplan Dementie samen met lidorganisatie Movisie organiseerde.
De ruim zestig belangstellenden – waaronder casemanagers, wijkverpleegkundigen, (oud-) mantelzorgers en andere zorg- en welzijnsprofessionals – worden welkom geheten door Hilde van Xanten, senior adviseur sociale zorg bij Movisie, en Denijs Guijt, directeur van het Deltaplan Dementie. Voor Movisie is dementie een belangrijk thema. Yvonne van Mierlo, voorzitter van de Raad van Bestuur van Movisie, benadrukt het belang van goede samenwerking over de grenzen van wonen, zorg en welzijn heen. Alleen op die manier kan de zorg en ondersteuning beter en innovatiever worden vormgegeven, zodat het aansluit bij de leefwereld van degene met dementie, bij zijn naasten en bij het dagelijks werk van de zorgprofessional.
Uitdagingen
Vervolgens is het woord aan Janneke van Leijen, projectleider van het Programma Dementie bij zorgverzekeraar CZ. Zij maakt deel uit van het projectteam dat in de gemeente Moerdijk bezig is met het verbeteren van de kwaliteit van zorg en ondersteuning bij dementie. Aan de hand van een zogeheten patiëntreis is inzichtelijk gemaakt welke uitdagingen mantelzorgers uit deze gemeente tegenkomen in de dagelijkse praktijk, vanaf het ‘niet pluis’-gevoel tot het moment dat een naaste met dementie wordt opgenomen in een verpleeghuis. We zoomen in op één van de uitkomsten: er komen (te) veel verschillende (zorg)professionals over de vloer bij iemand met dementie. Volgens CZ moet en kan dat anders. Daarom krijgen mensen met dementie en hun mantelzorgers in Moerdijk één persoon als vast aanspreekpunt. Dit is in eerste instantie een wijkverpleegkundige, later een casemanager dementie. Zij hebben niet alleen aandacht voor degene met dementie, maar ondersteunen ook de mantelzorger met praktische tips en tricks. De gratis online seminars voor mantelzorgers die CZ regelmatig organiseert, maken hier onderdeel van uit. Ook is er intensievere samenwerking tussen zorg en welzijn, bijvoorbeeld in de vorm van wijkcentra waar mensen met dementie terechtkunnen voor een kopje koffie of een andere activiteit.
Morele dilemma’s en respijtzorg
Vervolgens is het tijd voor workshops. In de workshop ‘Morele dilemma’s bespreekbaar maken’, gegeven door Wilco Kruijswijk, projectleider en onderzoeker sociale zorg bij Movise,wordt aandacht besteed aan de wijze waarop dilemma’s die mantelzorgers tegenkomen in de zorg voor een naaste met dementie besproken worden. De conclusie van de workshop: het is niet eenvoudig om deze dilemma’s op te lossen, maar het ‘afpellen’ van dilemma’s door vragen, overtuigingen, waarden en verlangens onder ogen te zien en het aangaan van een open gesprek biedt ruimte om er zo goed mogelijk mee om te gaan. Ook kan tijdige ondersteuning mantelzorgers helpen bij de vaak onmogelijke keuzes die zij moeten maken. In de workshop ‘Hoe organiseer je goede respijtzorg?’ staat vervangende zorg centraal. Dit biedt mantelzorgers de mogelijkheid hun zorgtaken tijdelijk aan iemand anders over te dragen, waardoor zij de zorg beter kunnen volhouden. Hoewel mantelzorgers behoefte hebben aan respijtzorg, maken ze er niet veel gebruik van. Waar ligt dat dan aan? Vaak sluit het aanbod niet goed aan bij de behoeften. Volgens workshopleider Roos Scherpenzeel, expert informele zorg bij Movisie, kan de ‘piramide respijtzorg’ gemeenten helpen een respijtaanbod neer te zetten dat wél werkt voor mantelzorgers. Dit model laat het proces zien dat een mantelzorger doormaakt om uiteindelijk effect te ervaren van respijtzorg. De gemeente Veenendaal heeft dit model op een mooie manier ingezet in een pilot om de wijk ‘het Franse Gat’ dementievriendelijk te maken. Eén van de projecten binnen deze pilot is het bieden van een passende daginvulling. Wijkregisseur Wilma Barendsen-Turkstra en Emmy van Brakel, beleidsmedewerker Wmo, leggen uit dat de behoeften van degene met dementie het startpunt vormen. Wat vindt hij of zij leuk om te doen? En hoe kan diegene dat blijven doen, eventueel met de hulp van een vrijwilliger? Omdat een casemanager dementie vaak te weinig tijd heeft, zorgt de gemeente Veenendaal voor een ambulant begeleider die aan de hand van een persoonlijk gesprek een daginvulling op maat regelt. Het blijkt een schot in de roos: iemand met dementie, die altijd graag ging vissen, kan dat met een beetje hulp blijven doen. En de mantelzorger heeft even tijd voor zichzelf. De conclusie is dat het centraal stellen van de behoeften van de cliënt en de mantelzorger leidt tot beter passende zorg en effectievere mantelzorgondersteuning.
Dementievriendelijk
Aan het einde van de middag is er een feestelijk moment: Yvonne van Mierlo, voorzitter van de Raad van Bestuur van Movisie, ontvangt uit handen van Denijs Guijt, directeur van het Deltaplan Dementie, een certificaat met de officiële verklaring dat Movisie zich een dementievriendelijke organisatie mag noemen. Meer dan tachtig procent van de medewerkers van Movisie volgde de online training ‘GOED omgaan met dementie’, waarin zij leerden hoe ze dementie herkennen en hoe zij het beste kunnen omgaan met iemand met dementie. Om de dementievriendelijke beweging in Nederland verder te vergroten, draagt Van Mierlo het stokje over aan Marie-Christine Allaer, lid van de Raad van bestuur van het Trimbos-Instituut, die deze uitdaging de komende tijd samen met alle medewerkers van het kennisinstituut enthousiast zal aangaan.
U kunt hier de presentaties van de bijeenkomst downloaden:
- Klik hier voor de plenaire presentaties
- Klik hier voor de presentatie van de workshop ‘Morele dilemma’s’
- Klik hier voor de presentatie van de workshop ‘Respijtzorg’
0 reacties